ปลากระเบน ปลากระดูกอ่อนใต้น้ำลึก

ปลากระเบน

ปลากระเบน เป็นสัตว์น้ำที่มีลักษณะ ที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร ด้วยรูปร่างที่แบนราบ และครีบข้างที่กว้างออกมา เป็นสัตว์ที่มีความสามารถ ในการเคลื่อนที่ใต้น้ำ ได้อย่างสง่างาม และสงบเงียบ นอกจากความสวยงาม ที่สะดุดตาแล้ว ปลากระเบนยังมีบทบาทสำคัญ กับระบบนิเวศทางทะเลอีกด้วย บทความนี้จะพาไปทำความรู้จัก กับปลากระเบนในมุมต่างๆ ไม่ว่าจะทางกายภาพ หรือบทบาทสำคัญทางระบบนิเวศ

ปลากระเบน เป็นสัตว์ที่ปรับตัวได้เก่ง ในที่ใหม่ๆ

ปลากระเบน สามารถพบได้ทั้งในทะเล และน้ำจืด พวกมันสามารถปรับตัว เข้ากับสภาพแวดล้อมต่างๆ ได้ดี ซึ่งทำให้สามารถพบเห็น ได้ในหลายพื้นที่ทั่วโลก ปลากระเบนบางชนิดมีการปรับตัวพิเศษ เช่น การพัฒนาอวัยวะ ที่ช่วยในการล่าเหยื่อ หรือการซ่อนตัวจากศัตรู เป็นสัตว์ที่กิน หอย, กุ้ง, ปู หรือปลาขนาดเล็กตามพื้นน้ำ ทำให้มันสามารถหาอาหารได้ง่ายตามพื้นที่ต่างๆ

ลักษณะทั่วไปของปลากระเบน

ปลากระเบนเป็นสัตว์น้ำ ที่มีรูปร่างแบนราบ ลำตัวกว้าง และมีครีบคล้ายปีกที่ขยาย ออกไปด้านข้าง ทำให้สามารถว่ายน้ำ ได้อย่างลื่นไหล ในทะเลและแม่น้ำ ปลากระเบนส่วนใหญ่มีหางยาว ที่มีลักษณะเหมือนแส้ ซึ่งสามารถใช้ในการ ป้องกันตัวจากศัตรูได้ นอกจากนี้ ยังมีหนามพิษ อยู่บนหางที่สามารถทำอันตราย ต่อสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ได้หากถูกรุกราน

การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์

  • อาณาจักร : Animalia
  • ไฟลัม : Chordata
  • ชั้น : Chondrichthyes
  • ชั้นย่อย : Elasmobranchii
  • อันดับใหญ่ : Batoidea

อันดับ

  • Myliobatiformes – ปลาจ้องม่อง
  • Rajiformes – ปลากระบางและปลาโรนัน
  • Pristiformes – ปลาฉนาก
  • Torpediniformes – ปลากระเบนไฟฟ้า

ที่มา: “ปลากระเบน” [1]

ชนิดของปลากระเบนที่เห็นได้บ่อย

ปลากระเบนมีหลากหลายชนิด ที่อาศัยอยู่ทั้งในน้ำทะเล และน้ำจืด แต่ละชนิดมีลักษณะเฉพาะตัว ที่แตกต่างกันออกไป ทั้งในด้านขนาด รูปร่าง และพฤติกรรม นี่คือบางชนิดของปลากระเบนที่พบได้บ่อย ได้แก่

ปลากระเบนราหู (Manta Ray)

  • ปลากระเบนราหู เป็นปลากระเบนที่มีขนาด ใหญ่ที่สุดในโลก บางตัวมีขนาดใหญ่กว่า 7 เมตร ปลากระเบนชนิดนี้ มีครีบที่กว้าง และลักษณะหัวที่มีปลายโค้ง ยื่นออกมาคล้ายกับเขา แม้ว่าจะมีขนาดใหญ่ แต่ปลากระเบนราหู ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ เพราะมันกินแพลงตอนเป็นอาหาร

ปลากระเบนไฟฟ้า (Electric Ray)

  • ปลากระเบนไฟฟ้า เป็นปลากระเบนที่มีความสามารถพิเศษ ในการสร้างกระแสไฟฟ้า ซึ่งใช้ในการป้องกันตัว และล่าเหยื่อ กระแสไฟฟ้าที่ปล่อยออก มาสามารถทำให้เหยื่อช็อก และอัมพาตได้ โดยปลากระเบนไฟฟ้า สามารถพบได้ ในทะเลเขตร้อน และเขตอบอุ่นทั่วโลก

ปลากระเบนหางหนาม (Stingray)

  • ปลากระเบนหางหนาม เป็นปลากระเบนที่มีหางยาว และมีหนามพิษ ซึ่งใช้ในการป้องกันตัว หากถูกคุกคาม หรือโจมตี หนามพิษนี้สามารถสร้างบาดแผล ที่เจ็บปวด และอาจถึงขั้นร้ายแรงได้ ปลากระเบนชนิดนี้ มักพบในทะเลเขตร้อน และน้ำตื้นตามชายฝั่ง

ปลากระเบนน้ำจืด (Freshwater Stingray)

  • ปลากระเบนน้ำจืด เป็นปลากระเบนที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำ และทะเลสาบ ในแถบอเมริกาใต้ เช่น แม่น้ำอะเมซอน ปลากระเบนชนิดนี้ มีขนาดเล็ก กว่าปลากระเบนทะเล แต่ก็ยังมีหางที่มีหนามพิษ เช่นเดียวกับปลากระเบนหางหนาม

ปลากระเบนปากเป็ด (Sawfish Ray)

  • ปลากระเบนปากเป็ด มีจมูกยาวที่มีฟันคม เหมือนเลื่อยซึ่งใช้ในการล่าเหยื่อ และป้องกันตัว ปลากระเบนชนิดนี้ อาศัยอยู่ทั้งในน้ำทะเล และน้ำจืด และส่วนใหญ่พบในเขตร้อน และกึ่งร้อน
ปลากระเบน

ปลากระเบน มีพิษหรือไม่

ปลากระเบน พิษส่วนใหญ่ เกิดจากหนามที่หาง ซึ่งเป็นอวัยวะป้องกันตัวจากศัตรู หนามเหล่านี้ มักจะมีปลายคม และมีสารพิษที่สามารถ ทำให้เกิดอาการเจ็บปวด บวม แดง และอักเสบเมื่อสัมผัส หรือถูกแทงเข้าไปในผิวหนัง ในบางกรณี พิษของปลากระเบน อาจทำให้เกิดอาการช็อก คลื่นไส้ เวียนศีรษะ หรือแม้กระทั่งเสียชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที

สารพิษจากหนาม ของปลากระเบนประกอบด้วย โปรตีนที่สามารถทำลายเซลล์ ทำให้เลือดแข็งตัว และทำให้เกิดอาการ ปวดอย่างรุนแรง เช่นเดียวกับพิษ แมงกะพรุน ส่วนใหญ่การบาดเจ็บจากปลากระเบน เกิดขึ้นเมื่อมนุษย์เหยียบ หรือสัมผัสโดยไม่ตั้งใจ

ที่มา: “Stingray Stings” [2]

การปฐมพยาบาลเบื้องต้น เมื่อโดนพิษ

  • รีบออกจากน้ำ : หากถูกปลากระเบนแทง หรือได้รับพิษ ควรรีบออกจากน้ำทันที เพื่อลดความเสี่ยง ในการเกิดอาการช็อก และป้องกันไม่ให้จมน้ำ
  • แช่แผลในน้ำอุ่น : แช่บริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ ลงในน้ำอุ่นที่มีอุณหภูมิ ประมาณ 45°C หรือเท่าที่ทนไหว เป็นเวลาประมาณ 30-90 นาที ความร้อนจะช่วยลดความเจ็บปวด และทำลายสารพิษบางส่วนได้
  • ห้ามใช้ยาทาแผล : ไม่ควรใช้ยาทาแผล หรือยาสมุนไพรโดย ไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์ เพราะอาจทำให้แผลติดเชื้อ หรือมีอาการแย่ลง
  • หากมีอาการรุนแรง รีบพบแพทย์ : หากมีอาการช็อก แน่นหน้าอก หายใจลำบาก หรือแผลเริ่มบวมแดงอย่างรวดเร็ว ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม รวมถึงการฉีดยา ป้องกันการติดเชื้อ หรือสารพิษ
  • เฝ้าระวังอาการติดเชื้อ : หลังจากทำแผล ควรเฝ้าระวังอาการบวม แดง หรือมีหนอง หากพบว่าแผลมีอาการติดเชื้อ ควรรีบกลับไปพบแพทย์ เพื่อตรวจรักษาต่อไป

ที่มา : “สัตว์ทะเลมีพิษ” [3]

ความสำคัญ และประโยชน์ของปลากระเบน

ปลากระเบนมีบทบาทสำคัญ ในระบบนิเวศ พวกมันช่วยในการควบคุม ปริมาณของสัตว์น้ำอื่นๆ ที่เป็นเหยื่อ เช่น ปู หอย และปลาขนาดเล็ก นอกจากนี้ ยังเป็นสัตว์ที่มีคุณค่า ทางเศรษฐกิจ โดยบางชนิดถูกนำมาใช้ ในอุตสาหกรรมการประมง เพื่อเป็นอาหาร หรือทำผลิตภัณฑ์จากหนังปลากระเบน แต่อย่างไรก็ตาม ปลากระเบนเผชิญกับการคุกคาม จากการทำลายแหล่งที่อยู่อาศัย การประมงมากเกินไป และมลพิษทางทะเล ทำให้ประชากรของปลากระเบนลดลง อย่างมากในหลายพื้นที่

สรุป ปลากระเบน ที่หลายคนรู้จัก

สรุป ลากระเบน เป็นสัตว์น้ำ ที่มีลักษณะเฉพาะตัว และมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ นอกจากจะเป็นผู้ล่า ที่มีบทบาทสำคัญ ในการควบคุมปริมาณสัตว์น้ำอื่นๆ แล้วยังเป็นสัตว์ที่มีคุณค่า ทางเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม การคุกคามจากมนุษย์ ทำให้จำนวนประชากร ปลากระเบนลดลง ดังนั้นการอนุรักษ์ และการดูแลปลากระเบน จึงเป็นเรื่องที่สำคัญ เพื่อให้สิ่งมีชีวิตนี้ไม่สูญพันธุ์ ไปในที่สุด

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง