Menu
จั๊กกะเล้อเกลี้ยง เป็นสัตว์เลื้อยคลานชนิดหนึ่ง ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว พบได้ทั่วไปในป่า สวน และพื้นที่ชุ่มชื้นต่างๆ ในประเทศไทย และแม้ว่ามันจะไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก เท่าจิ้งจกหรือตุ๊กแก แต่จั๊กกะเล้อเกลี้ยงก็มีบทบาท ในระบบนิเวศและชีวิตประจำวัน ของเรามากกว่าที่คิด บทความนี้จะพาไปทำความรู้จัก กับจั๊กกะเล้อเกลี้ยงให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ว่าลักษณะจะเป็นยังไง และมีความสำคัญในด้านไหนบ้าง
จั๊กกะเล้อเกลี้ยง เป็นภาษาเหนือล้านนา ที่แปลว่า “จิ้งเหลน” เป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก ที่พบได้ทั่วไป ในประเทศไทย ทั้งในป่า สวน และพื้นที่ชุ่มชื้น มันเป็นหนึ่งใน สัตว์ที่หลายคนอาจไม่รู้จักดีนัก หรือหลายคนที่รู้จักแล้ว ก็อาจจะไม่ค่อยชอบจั๊กกะเล้อเกลี้ยง สักเท่าไหร่ เพราะหน้าตาอาจจะไม่น่ารัก สำหรับใครหลายๆคน บางคนเห็นแล้วสับสนกับงู หรือจิ้งจก แต่จริงๆแล้ว จั๊กกะเล้อเกลี้ยงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก
จั๊กกะเล้อเกลี้ยงมีลำตัวยาวเรียว ขนาดตัวแตกต่างกันไป ตามสายพันธุ์ ส่วนใหญ่มีความยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร หัวค่อนข้างมน และไม่แหลมเหมือนจิ้งจก ทำให้ดูคล้ายกับงูตัวเล็ก แต่ยังมีขา 4 ขา ทำให้หลายคนเข้าใจผิด คิดว่าเป็นลูกงู จุดเด่นของจั๊กกะเล้อเกลี้ยงคือ เกล็ดที่เรียบและเป็นมันเงา เมื่อแสงแดดกระทบจะดูแวววาว ทำให้มันพรางตัวได้ดี กับพื้นดินหรือใบไม้แห้ง
สีของจั๊กกะเล้อเกลี้ยงมีตั้งแต่ น้ำตาล ทองแดง ไปจนถึงดำ และบางชนิดอาจมีสีเขียวแซมตามลำตัว ขาเล็กและหางยาว แม้ว่าจั๊กกะเล้อเกลี้ยงจะมีขาสั้น แต่ขาของมันก็แข็งแรงพอ ที่จะวิ่งได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ หางยาว ยังช่วยในการทรงตัว และป้องกันตัวเมื่อถูกโจมตี
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
ที่มา: “จิ้งเหลน” [1]
จั๊กกะเล้อเกลี้ยงเป็นสัตว์ที่ ชอบอาบแดด เพื่อปรับอุณหภูมิในร่างกาย เพราะเป็นสัตว์เลือดเย็น ช่วงเวลาที่พบจั๊กกะเล้อเกลี้ยงบ่อยที่สุด คือตอนเช้าและบ่าย ที่มันจะนอนเหยียดตัวบนหิน หรือกองใบไม้ เพื่อรับความอบอุ่นจากแสงแดด เมื่อจั๊กกะเล้อเกลี้ยงรู้สึกว่ามีภัย มันจะ วิ่งหนีอย่างรวดเร็ว และสามารถเลื้อยไปตามพื้น หรือซอกหินได้คล้ายงู นอกจากนี้ มันยังมีความสามารถในการสลัดหาง เพื่อหลบหนีจากศัตรู เช่นเดียวกับ จั๊กกิ้ม [2]
จั๊กกะเล้อเกลี้ยงกินแมลงขนาดเล็ก เช่น มด ปลวก และแมลงปีกแข็ง รวมถึงหนอน และแมลงต่างๆ ที่พบตามพื้นดิน ทำให้มันมีบทบาท ช่วยควบคุมแมลงในธรรมชาติ และวางไข่ในช่วงฤดูร้อน โดยไข่มักถูกซ่อนไว้ใต้ดิน หรือในกองใบไม้ ซึ่งช่วยให้ไข่ปลอดภัยจากศัตรู
จั๊กกะเล้อเกลี้ยง เป็นหนึ่งในตัวอย่าง ของการเชื่อมโยงหลายสิ่ง เข้าด้วยกันในห่วงโซ่อาหาร มันมีส่วนช่วยให้ระบบนิเวศ ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ผ่านการควบคุมจำนวนแมลง และเป็นอาหาร ให้กับนักล่าตามธรรมชาติ เพราะจั๊กกะเล้อเกลี้ยงกินแมลงเล็กๆ เช่น มด ปลวก หนอน และแมลงศัตรูพืช การมีจั๊กกะเล้อเกลี้ยงในพื้นที่ป่า หรือสวน ช่วยลดจำนวนแมลง ที่อาจสร้างความเสียหาย ต่อพืชผลและต้นไม้ และยังช่วยกำจัดแมลงศัตรู ที่อาจเป็นพาหะของโรคต่างๆ ได้ด้วย [3]
1. ช่วยกำจัดแมลงรบกวน – การกินแมลงศัตรูพืช และแมลงที่เป็นอันตราย ทำให้จั๊กกะเล้อเกลี้ยงมีประโยชน์ ต่อการเกษตร และการดูแลสวน โดยไม่จำเป็นต้องใช้สารเคมี เพื่อกำจัดแมลง แต่ปล่อยให้สัตว์ธรรมชาติ อย่างจั๊กกะเล้อเกลี้ยงจัดการ จะช่วยลดการปนเปื้อนของสารเคมี ในสิ่งแวดล้อม
2. เป็นตัวบ่งชี้สภาพแวดล้อมที่ดี – การพบจั๊กกะเล้อเกลี้ยงในบริเวณใด แสดงว่าพื้นที่นั้น ยังคงมีความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากจั๊กกะเล้อเกลี้ยง มักอาศัยอยู่ในพื้นที่ ที่มีแหล่งอาหารเพียงพอ และไม่มีมลพิษมากนัก
3. มีบทบาทในการอนุรักษ์ธรรมชาติ – จั๊กกะเล้อเกลี้ยงช่วยสร้างสมดุล ให้กับระบบนิเวศ ทั้งโดยการกินแมลงศัตรูพืช และเป็นอาหารให้กับสัตว์อื่นๆ เมื่อมนุษย์ช่วยดูแลสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม กับการดำรงชีวิตของจั๊กกะเล้อเกลี้ยง ก็จะส่งผลให้ระบบนิเวศ โดยรวมมีความยั่งยืน
4. เชื่อมโยงกับความเชื่อพื้นบ้าน – ในบางพื้นที่ มีความเชื่อว่าการพบจั๊กกะเล้อเกลี้ยงในบ้าน หรือสวนเป็นสัญญาณของ ความโชคดี แม้จะไม่มีหลักฐานยืนยัน ด้านวิทยาศาสตร์ แต่ความเชื่อนี้ ช่วยส่งเสริมให้คนไม่ทำร้ายจั๊กกะเล้อเกลี้ยง
ความเชื่อเกี่ยวกับโชคลาภ
สัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์
สรุป จั๊กกะเล้อเกลี้ยง แม้ว่าจะดูเป็นเพียงสัตว์ตัวเล็กๆ ที่หลายคนมองข้าม แต่มันมีบทบาทสำคัญทั้งในด้าน การควบคุมแมลง และการเป็นส่วนหนึ่ง ของห่วงโซ่อาหาร นอกจากนี้ การพบเห็นจั๊กกะเล้อเกลี้ยง ยังเป็นสัญญาณว่า ธรรมชาติรอบตัวเรา ยังสมบูรณ์อยู่ ดังนั้น อย่ามองข้ามสัตว์ตัวเล็กๆ อย่างจั๊กกะเล้อเกลี้ยง เพราะมันคือหนึ่งในฟันเฟืองสำคัญ ของระบบนิเวศ ที่ช่วยให้สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ดำเนินไปอย่างสมดุล
