
แมลงมีพิษ เป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่ดูไร้พิษภัย แต่แท้จริงแล้วอาจสร้างอันตรายให้กับมนุษย์และสัตว์ได้ ทั้งจากการต่อย กัด หรือการสัมผัสสารพิษที่ปล่อยออกมา อาการของคนที่ถูกพิษทำร้ายนั้น จะแตกต่างกันไปตามชนิดของแมลง และปริมาณพิษที่ได้รับ บางครั้งอาจรุนแรงถึงขั้นทำให้บาดเจ็บ หรือเสียชีวิตได้ บทความนี้จะพาไปรู้จักแมลงมีพิษต่างๆ พร้อมทั้งวิธีการรับมือ และวิธีรักษาอาการเบื้องต้น เมื่อโดนพิษของแมลงเข้า
แมลงมีพิษ มีหลายชนิด และพิษที่พวกมันปล่อยออกมา มีความแตกต่างกัน ทั้งในแง่ของวิธีการส่งพิษ และผลกระทบที่มีต่อเหยื่อ หรือตัวบุคคล เช่นการกัดของตะขาบ การต่อยของผึ้ง หรือทั้งกัดทั้งต่อยของมด พฤติกรรมการทำร้ายของแมลงเหล่านี้ ส่วนใหญ่เกิดขึ้นเพราะต้องการป้องกันตัวหรือปกป้องรัง แมลงบางชนิดจะไม่ทำร้ายเยื่อก่อน หากไม่รู้สึกว่าถูกบุกรก หรือถูกคุกคาม และระดับความรุนแรงขึ้นอยู่กับชนิด ของแมลงที่ได้รับ
แมลงที่มีพิษมีหลายชนิด ตัวอย่างของแมลงมีพิษที่พบได้บ่อย คือ
ผึ้งหลวง (Apis dorsata)
ลักษณะการทำร้าย : เมื่อผึ้งรู้สึกว่าถูกคุกคาม มันจะใช้เหล็กในแทงเข้าไป ในผิวหนัง แล้วปล่อยพิษออกมา เหล็กในของผึ้งจะมีเงี่ยง ที่ยึดติดกับผิวหนัง และเมื่อมันบินหนีไป เหล็กในจะหลุดออกมา ทำให้ผึ้งตายในที่สุด
แตนยักษ์เอเชีย (Vespa mandarinia)
ลักษณะการทำร้าย : แตนสามารถต่อยหลายครั้ง โดยไม่สูญเสียเหล็กใน ต่างจากผึ้ง เมื่อมันรู้สึกถูกคุกคาม มันสามารถใช้เหล็กใน ต่อยหลายครั้งในคราวเดียว มักอยู่รวมเป็นกลุ่ม และมีการโจมตีเป็นกลุ่มเมื่อถูกรุกราน โดยเฉพาะหากรังของมันถูกคุกคาม [1]
มดแดงไฟ (Fire Ants)
ลักษณะการทำร้าย : มดแดงไฟ จะกัดและต่อยหลายครั้ง พร้อมปล่อยพิษเข้าไปในรอยกัด พิษของมดแดงไฟมีองค์ประกอบ เป็นสารเคมีที่เรียกว่า Alkaloid venom ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์ทางเคมีแรงสูง ส่งผลกระทบต่อระบบประสาทของเหยื่อ พิษนี้ทำให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อน คล้ายกับการถูกไฟไหม้ เมื่อโดนต่อย [2]
ตะขาบ (centipede)
ลักษณะการทำร้าย : ตะขาบมีพิษที่เกิดจากต่อมพิษ บริเวณขากรรไกรคู่หน้า ที่พัฒนาขึ้นเป็นเขี้ยวสำหรับกัดเหยื่อ และป้องกันตัว เมื่อตะขาบกัด เหยื่อจะได้รับพิษที่เป็นส่วนผสม ของสารเคมีหลายชนิด พิษเหล่านี้มีคุณสมบัติ ในการทำลายเนื้อเยื่อ และส่งผลต่อระบบประสาท
แมลงมีพิษ การหลีกเลี่ยงการถูกทำร้าย สามารถทำได้ด้วยการระมัดระวังตัว และปรับพฤติกรรมในบางสถานการณ์ การปฏิบัติตามวิธีเหล่านี้ จะสามารถลดความเสี่ยง ในการถูกแมลงมีพิษทำร้ายได้อย่างมาก โดยมีวิธีที่สามารถปฏิบัติได้ ดังนี้
อาการทั่วไป
อาการแพ้พิษ (ปฏิกิริยารุนแรง)
ภาวะช็อกจากพิษ (Anaphylaxis)
ที่มา: “อาการแพ้พิษจากแมลง และการดูแลเบื้องต้น” [3]
สรุป แมลงมีพิษ เป็นสิ่งที่เราควรระมัดระวัง แม้ว่าบางครั้งพิษของมันอาจแค่สร้างความเจ็บปวดเล็กน้อย แต่หากเราแพ้พิษหรือถูกกัดในจุดสำคัญ อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้อย่างรุนแรง ดังนั้น เราควรเตรียมพร้อมป้องกันตัวเอง และรู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นหากเกิดเหตุไม่คาดฝัน การใส่ใจสิ่งเล็ก ๆ รอบตัวอย่างแมลงมีพิษ อาจช่วยให้เราปลอดภัยและใช้ชีวิตได้อย่างไร้กังวลมากขึ้น