สัตว์ประจำปีมะแม หรือ แพะ หนึ่งใน 12 นักษัตรจีน เป็นสัญลักษณ์ ที่สะท้อนถึงความอ่อนโยน สันติภาพ และความเจริญรุ่งเรือง ในวัฒนธรรมจีน และในปฏิทินนักษัตร แพะมีบทบาทสำคัญ ทั้งในด้านความเชื่อ และการดำเนินชีวิต บทความนี้ จะพามาดูความหมาย และความสำคัญของแพะ ในมุมมองต่างๆ ว่าจะมีความหลากหลาย ในด้านไหนบ้าง
สัตว์ประจำปีมะแม ตามตำนาน 12 นักษัตรจีน เล่าว่าพระโพธิสัตว์ หรือเทพเจ้า เชิญสัตว์ทั้งหลาย มาแข่งขันเพื่อเลือกสัตว์ 12 ชนิด มาประจำปีนักษัตร แพะ (หรือแกะ ในบางวัฒนธรรม) เมื่ออันดับที่ 7 สัตว์ประจำปีมะเมีย อย่างม้า ข้ามฝั่งเรียบร้อยแล้ว ก็ได้มีแพที่สร้างมาอย่างดี ลอยตามตลิ่งน้ำมา โดยมีแพะ ลิง และไก่ อยู่ด้วยกัน
พวกเขาเล่าให้ฟัง ว่าพวกเขาทำงานร่วมกันอย่างไร เพื่อข้ามฝั่งมาได้ พระโพธิสัตว์ หรือเทพเจ้า จึงให้แพะอยู่อันดับที่ 8 ลิงอยู่อันดับที่ 9 และไก่อยู่อันดับที่ 10 แพะแม้จะไม่ได้เป็นสัตว์ ที่โดดเด่นในด้านพละกำลัง หรือความเร็ว แต่ความสามัคคี และความอ่อนโยนของแพะ ทำให้มัน กลายเป็นตัวแทน ของปีมะแม [1]
ในวัฒนธรรมจีน แพะเป็นสัญลักษณ์ ของความสงบ เป็นสัตว์ที่นำพาความสงบสุข และความมั่งคั่ง มาสู่ชีวิต ครอบครัวที่เลี้ยงแพะ ในสมัยโบราณ มักเชื่อว่า เป็นการเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ ให้แก่ชีวิต และแพะยังเป็นตัวแทน ของความเห็นอกเห็นใจ และความเมตตา คนจีนเชื่อว่า การมีพฤติกรรมคล้ายแพะ เช่น การช่วยเหลือผู้อื่น จะช่วยให้ชีวิต พบกับความสงบสุข
คำว่า “แพะ” หรือ “หยาง” (羊) ในภาษาจีน ยังมีความเชื่อมโยง กับคำอื่นที่มีความหมายดี เช่น “阳” (พระอาทิตย์) และ “洋” (มหาสมุทร) ซึ่งสะท้อนถึงความรุ่งเรือง และความสว่างไสว นอกจากนี้ แพะยังปรากฏในภาพเขียน และงานศิลปะจีนบ่อยครั้ง ในฐานะสัตว์มงคล ที่นำพาความสงบสุข มาสู่ชีวิต [2]
สัตว์ประจำปีมะแม อย่างแพะ ในโลกยุคปัจจุบัน ยังคงสะท้อนให้เห็น ในหลายแง่มุม ทั้งในวัฒนธรรม และธรรมชาติ แพะเป็นสัญลักษณ์ ของความร่วมมือ และความสงบ ซึ่งเป็นแนวคิดที่สำคัญ ในสังคมปัจจุบัน ที่เต็มไปด้วยความเปลี่ยนแปลง และความท้าทาย อีกทั้งแพะยังมีความสำคัญ ด้านวัฒนธรรมจีน การให้ความสำคัญ กับปีมะแมและแพะ ในระบบ 12 นักษัตร
เป็นส่วนหนึ่ง ของการอนุรักษ์วัฒนธรรมจีน โดยเฉพาะในเทศกาลต่าง ๆ เช่น ตรุษจีน [3] นอกจากความสำคัญ ทางวัฒนธรรมแล้ว แพะยังมีความสำคัญ ในระบบนิเวศ ทั้งช่วยกินพืช ที่อาจจะมีมากเกินไป และยังเป็นส่วนหนึ่ง ในห่วงโซ่อาหาร ที่ช่วยให้ระบบนิเวศ ในพื้นที่เหล่านั้น ยังคงสมดุล
สรุป สัตว์ประจำปีมะแม อย่างแพะ เป็นมากกว่าสัญลักษณ์ ในปฏิทินนักษัตรจีน แต่ยังสะท้อน ถึงคุณค่าแห่งความสงบ ความเมตตา และความคิดสร้างสรรค์ แพะสอนให้เรา มองเห็นความสำคัญ ของการช่วยเหลือผู้อื่น ในยุคปัจจุบัน แนวคิดที่เกี่ยวข้องกับแพะ ยังคงสามารถ ใช้เป็นแรงบันดาลใจ ที่ช่วยให้เราดำเนินชีวิต ได้อย่างมีความสุข และสันติ