พินยาต้า หรือ ปิญาตา (Piñata) หมายถึงว่าหม้อดิน ในภาษาอิตาลี ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ ที่ทำจากกระดาษ ผ้า ให้มีสีสันต่างๆ โดยมีความสำคัญ ทางด้านประเพณี และศาสนาของชาวละติน ซึ่งประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจ มีข้อมูลต่อไปนี้
Pinata คือสิ่งประดิษฐ์ภาชนะ ที่ใช้กระดาษแข็ง ผ้า หรือดินเหนียวในการทำ ซึ่งสามารถเนรมิตได้หลายรูปร่าง ไม่ว่าจะเป็น การลอกเลียนแบบผลิตภัณฑ์ ตัวการ์ตูน หรือมี 7 แฉกตามแบบโบราณ จากนั้นจึงจะตกแต่งด้วย การยัดขนมหรือของเล่นเข้าไป
ซึ่งในประเพณีของชาวละติน โดยเฉพาะประเทศเม็กซิโก จะทำการปิดตาตีให้แตก เพื่อเป็นส่วนหนึ่ง ของงานเฉลิมฉลอง แต่หลายคนมักเรียกว่า เป็นวันคริสต์มาส ประจำชาติเม็กซิโก
การประดิษฐ์ Pinata เป็นที่รู้จักมากมาย ในชื่อของวัฒนธรรมฮิสแปนิก (Hispanic) และละติน แต่นักประวัติศาสตร์เชื่อกันว่า Burro Piñata ที่เป็นเอกลักษณ์นี้ มีวัฒนาการมากแล้วกว่า 700 ปี ผ่านการผสมผสาน ทั้งในส่วนของประเพณี ศาสนา และศิลปะ
โดยมีข้อสันนิษฐาน ที่ได้รับการยอมรับมากสุด คือ ปิญาตาเกิดขึ้นในประเทศจีน ถูกตั้งชื่อโดยชาวอิตาลี และเติบโตมากขึ้นในเม็กซิโก ดังเช่นรายละเอียดด้านล่าง
เกิดขึ้นในประเทศจีน
ในช่วงปลายศตวรรษที่ 13 โดยมีนักสำรวจชาวอิตาลีชื่อว่า มาร์โค โปโล เดินทางไปยัง เส้นทางการค้าขาย ระหว่างยุโรป-เอเชีย และเขียนหนังสือบอกเล่าการเดินทาง พร้อมนำสิ่งที่น่าสนใจ กลับไปยังยุโรป
ตั้งชื่อในอิตาลี
มาร์โค โปโล ได้นำบางส่วนของ ประติมากรรมจีนกลับบ้าน ซึ่งมันกลายเป็น inspiration ให้ชาวอิตาลีในการรับประเพณี และตั้งชื่อให้ แถมยังถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ ในพิธีกรรมทางศาสนาของคริสเตียนด้วย ต่อมาในต้นศตวรรษที่ 14 เริ่มมีการทุบ เพื่อฉลองในเทศกาลเข้าพรรษาของคาทอลิก
เติบโตในเม็กซิโก
ต่อมาปิญาตา เริ่มแพร่กระจายเข้าสู่ วัฒนธรรมฮิสแปนิกและละติน ในช่วงทศวรรษที่ 1500 เมื่อมิชชันนารีคาทอลิก ได้เดินทางข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก เพื่อไปเยือนเมโสอเมริกา และพบกับประเพณีที่คล้ายกัน ในหมู่ชาวแอซเท็กและชาวมายัน
ที่มา: What’s the History of the Piñata? [1]
การใช้ปิญาตาครั้งแรกในเม็กซิโก เกิดขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1586 ในเมือง Acolman de Nezahualcóyotl โดยจัดพิธีมิสซาพิเศษในช่วง 12 วันก่อนคริสต์มาส และใช้การประดิษฐ์นี้ เพื่อสอนหลักศาสนาคริสต์ ซึ่งสิ่งประดิษฐ์ชิ้นแรก ตกแต่งด้วยกรวย 7 อัน ที่มีความหมายทางศาสนา คือ
ความอิจฉา, ความเกียจคร้าน, ความตะกละ, ความโลภ ตัณหา ความโกรธ และความภาคภูมิใจ โดยการทุบหรือตีให้แตก แสดงถึงความพ่ายแพ้ ของสิ่งชั่วร้าย และเป็นการให้รางวัลด้วยขนม หรือของเล่นต่างๆ สำหรับคนที่ทำตัวดี และนอกจากชาวเม็กซิกัน พิน-ยา-ต้า ยังโด่งดังไปทั่วโลก เช่น
เตรียมอุปกรณ์ ดังนี้
ขั้นตอนการทำ ดังนี้
ที่มา: How to Create a Piñata? [3]
ความยิ่งใหญ่ของการประดิษฐ์ Pinata มีสถิติล่าสุดใน บันทึกสถิติโลกกินเนสส์ เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2023 คือปิญาตารูปร่างขวด Prime ที่ทำขึ้นโดย Logan Paul และ KSI ผู้โด่งดังบนอินเทอร์เน็ต ซึ่งทำลายสถิติโลก 2 รายการ ปิญาตาที่ใหญ่ที่สุด และปิญาตาแขวนที่ใหญ่ที่สุดสูง 33.66 เมตร กว้าง 10.69 เมตร
ซึ่งมีขนาดใกล้เคียง กับขนาดวาฬที่ยาวที่สุดในโลก ทั้งยังใหญ่กว่าอันก่อนหน้านี้ถึง 10% โดยค่าใช้จ่ายทั้งหมด มีราคามากกว่า 1 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ซึ่งหากอยากรู้ข้อมูลเพิ่มเติม สามารถคลิกอ่านต่อได้ที่ Guinness World Record ส่วนการประดิษฐ์ หรือดัดแปลงในรูปแบบอื่น ยกตัวอย่างเช่น
การใช้เป็นต้นแบบ สำหรับการผลิตเกมออนไลน์ ชื่อว่า Pinata Wins หรือ เหรียญรางวัลจากพิน-ยา-ต้า ของบริษัทสร้างเกม PG Slot ซึ่งเป็นธีมเทศกาล ที่มีสัญลักษณ์หลักอย่าง Scatter เป็นรูปสิ่งประดิษฐ์ดาว 6 แฉก พร้อมคุณสมบัติหมุนฟรี 15 ครั้ง เป็นต้น
Piñata หนึ่งในสิ่งประดิษฐ์ ที่มีประวัติกว่า 700 ปี และมีวิวัฒนาการ ในหลายวัฒนธรรม เริ่มจากจีนไปสู่อิตาลี และโด่งดังในเม็กซิโก จนในยุคปัจจุบัน ที่นิยมเกือบทั่วโลก นอกจากนี้ ยังมีการนำไปเป็นต้นแบบ สำหรับการดัดแปลงหลายรูปแบบอีกด้วย