พระพรหมทรงหงส์ หงส์เป็นสัตว์ที่มีความสำคัญ ในหลายวัฒนธรรมทั่วโลก โดยเฉพาะในศาสนาฮินดู ซึ่งหงส์เป็นสัตว์พาหนะ ของพระพรหม หนึ่งในเทพเจ้าสูงสุด ของศาสนาฮินดู พระพรหมเป็นเทพเจ้า แห่งการสร้างสรรค์ และหงส์ที่ท่านทรงใช้เป็นพาหนะนั้น มีความหมายลึกซึ้ง ไม่เพียงแค่เป็นสัญลักษณ์ ของความงาม และสง่างามเท่านั้น แต่ยังหมายถึงปัญญา และความรู้ มาดูกันว่าหงส์ มีความหมาย และบทบาทอย่างไร ในศาสนาฮินดู
พระพรหมทรงหงส์ หงส์ (หรือที่เรียกว่า “หังส” ในภาษาสันสกฤต) พาหะของพระพรม มีนามว่า หงสกุมารหรือหงสราช ในศาสนาฮินดู ถือว่าเป็นสัตว์ ที่มีความหมายสำคัญ เพราะมีตำนานที่กล่าวว่า หงส์สามารถแยกน้ำนม ออกจากน้ำได้ เปรียบเสมือนการแยกแยะ ความดีความชั่วได้อย่างชัดเจน หงส์ยังเป็นตัวแทน ของการมีปัญญา และความสามารถในการเลือก สิ่งที่ดีที่สุด พระพรหมใช้หงส์ เป็นพาหนะในการเดินทาง เพื่อสื่อถึงการแสวงหาปัญญา และความรู้ที่บริสุทธิ์ [1]
พระพรหม” คือหนึ่งในเทพเจ้า ที่สำคัญในศาสนาฮินดู พระองค์เป็นเทพเจ้าผู้สร้างโลก และทุกสรรพสิ่ง พระพรหมถือเป็นหนึ่ง ในสามเทพเจ้าสูงสุด หรือที่เรียกว่า “ตรีมูรติ” ซึ่งประกอบด้วยพระพรหม (ผู้สร้าง), พระวิษณุ (ผู้ปกป้อง) และพระศิวะ (ผู้ทำลาย)
พระพรหมมักปรากฏ ในรูปของเทพเจ้าที่มี 4 เศียรและ 4 กร ซึ่งแต่ละเศียรหมายถึงทิศทั้งสี่ และ 4 กร หมายถึงคุณธรรม และพลังแห่งการสร้างสรรค์ พระพรหมยังถือว่า มีความเชื่อมโยงกับปัญญา และความรู้ โดยเฉพาะการสร้างสิ่งใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นในจักรวาล
ที่มา: “พระพรหม” [2]
สามารถอ่านรายละเอียด เกี่ยวกับพระพรหมต่อ ได้ที่ wikipedia
บทบาทของหงส์ ในฐานะพาหนะของพระพรหม คือ
สัญลักษณ์ของปัญญา : หงส์เป็นตัวแทนของการแยกแยะสิ่งที่ดี จากสิ่งที่เลวร้าย เช่น น้ำนมจากน้ำธรรมดา ซึ่งสะท้อนถึงความสามารถ ของพระพรหมในการแยกแยะ และเข้าใจความจริงแท้ของจักรวาล
สัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์และความสงบ : หงส์เป็นสัตว์ที่สง่างาม และสงบ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ ของความสงบภายในจิตใจ และความรู้แจ้งทางจิตวิญญาณ พระพรหมในฐานะผู้สร้างจักรวาล ต้องมีจิตที่สงบ และรู้แจ้ง เพื่อที่จะดำเนินการสร้างสิ่งต่างๆ ได้อย่างสมบูรณ์แบบ
สัญลักษณ์ของการหลุดพ้นจากวัฏสงสาร : หงส์เป็นสัญลักษณ์ของจิตวิญญาณ ที่สามารถหลุดพ้นจากโลกวัตถุ และความทุกข์ในวัฏสงสารได้ โดยแสดงถึงอุดมการณ์สูงสุด ของชีวิตในทางปรัชญาฮินดู
ดังนั้น หงส์จึงไม่ได้เป็นเพียงแค่ พาหนะทางกายภาพของพระพรหม แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของคุณธรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระพรหม เช่น ความรู้ ความบริสุทธิ์ และการแยกแยะความจริง
พระพรหมทรงหงส์ หงส์ ที่เป็นสัตว์พาหนะ ของพระพรหม มีเรื่องเล่าในตำนาน ของฮินดูหลายเรื่อง โดยเรื่องเล่าแต่ละเรื่อง จะสะท้อนให้เห็น ถึงความหมายทางปรัชญา และจิตวิญญาณที่หงส์สื่อถึง เช่น การเป็นสัญลักษณ์ ของความรู้ และปัญญา ความสง่างามและความสูงส่ง โดยจะยกตำนาน เรื่องเล่าบางเรื่อง ของพระพรหม กับหงส์ที่เป็นสัตว์พาหนะ ว่ามีเรื่องเล่าว่าอะไรบ้าง
ในตำนานหนึ่งกล่าวว่า พระพรหมเมื่อสร้างโลกขึ้นมาแล้ว ต้องการหาสิ่งที่สื่อถึงความสงบ ความบริสุทธิ์ และความสามารถ ในการแยกแยะระหว่างสิ่งที่ดี และไม่ดี จึงเลือกหงส์เป็นพาหนะของตนเอง หงส์สามารถบินไปในทุกทิศทาง ได้อย่างสง่างาม โดยไม่ยึดติดกับสิ่งใด สิ่งนี้สื่อถึงความสามารถ ของจิตใจที่เป็นอิสระ ไม่ยึดติดกับโลกียะ หงส์ยังถูกเชื่อว่าเป็นสัตว์ ที่สามารถแยกน้ำนม ออกจากน้ำได้ เปรียบเสมือนการแยกแยะ ความดี และความชั่วออกจากกันได้ [3]
อีกเรื่องเล่าหนึ่ง เกี่ยวกับหงส์ของพระพรหมคือ เมื่อพระพรหมต้องการเดินทาง สู่ดินแดนแห่งความรู้ หงส์จะเป็นพาหนะ ที่นำพาพระพรหม ผ่านมหาสมุทรแห่งความไม่รู้ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความหลงผิด และความคิดที่สับสน หงส์บินผ่านมหาสมุทรแห่งนี้ ด้วยความสง่างาม ไม่ถูกรบกวนจากความวุ่นวาย จนถึงฝั่งดินแดนแห่งความรู้ และความบริสุทธิ์ได้
เรื่องเล่านี้ สะท้อนถึงคุณลักษณะ ของหงส์ที่เป็นพาหนะ ของพระพรหม ในการแสดงถึงปัญญา ความสงบ และความสามารถในการแยกแยะ สิ่งต่างๆ อย่างถูกต้อง
สรุป พระพรหมทรงหงส์ ในความเชื่อทางศาสนาฮินดู พระพรหมทรงใช้ “หงส์” เป็นพาหนะ ซึ่งหงส์นั้นเป็นสัญลักษณ์ ของความบริสุทธิ์ และปัญญา หงส์สามารถแยกแยะ สิ่งที่ดีจากสิ่งที่ไม่ดีได้ เปรียบเสมือนการแยกแยะ ปัญญาและความรู้ที่แท้จริง จากสิ่งลวง เรื่องเล่าต่างๆ ในตำนาน สามารถนำไปใช้ เป็นเครื่องปลุกสติ ให้เราสามารถใช้ชีวิต อย่างมีสติกับทุกเรื่อง ให้เราดำเนินชีวิตไปข้างหน้าได้อย่างดี และรอบคอบ
