
ตำนาน เทพบาสเตต (Bastet) หรือ “บาสต์” (Bast) เป็นเทพีแห่งสงคราม การปกป้อง ความรัก ความอุดมสมบูรณ์ ดนตรี และการรักษาในอียิปต์โบราณ เทพีองค์นี้มักถูกพรรณนาว่า มีร่างเป็นหญิงสาวแต่มีศีรษะเป็นแมว หรือบางครั้ง ก็ปรากฏในร่างของแมวเต็มตัว โดยเฉพาะแมวเพศเมีย
ในช่วงยุคแรกของอียิปต์โบราณ เทพบาสเตตมีลักษณะดุร้าย และเกี่ยวข้องกับสงครามคล้ายกับ เทพีเซคเมต (Sekhmet) ซึ่งเป็นเทพีแห่งสงคราม และการทำลายล้าง มีศีรษะเป็นสิงโตเพศเมีย
เทพบาสเตตในยุคแรก เทพีแห่งสงคราม และการลงทัณฑ์
เมื่อเวลาผ่านไป บทบาทของเทพบาสเตตเริ่มเปลี่ยนไป โดยเฉพาะในช่วงอาณาจักรใหม่ (New Kingdom, ราว 1,500 ปีก่อนคริสต์ศักราช) จากเทพีสงคราม บาสเตตกลายเป็นเทพีแห่งการปกป้อง ความอุดมสมบูรณ์ และความรัก
สัญลักษณ์เปลี่ยนจากสิงโต เป็นแมวบ้าน ซึ่งสะท้อนถึงความสงบ และความอ่อนโยนมากขึ้น เชื่อกันว่าแมวสามารถขจัดพลังงานชั่วร้าย และให้ความอบอุ่นแก่ครอบครัว จึงทำให้ภาพลักษณ์ของบาสเตต เปลี่ยนไปตามยุคสมัย
เทพบาสเตตกลายเป็นเทพีแห่งครอบครัว การปกป้องเด็ก และการรักษาโรคภัย นอกจากการเป็นผู้พิทักษ์แล้ว ยังถูกมองว่าเป็นเทพีแห่งดนตรี การเต้นรำ และความสนุกสนาน
ในวิหารหลักของเทพบาสเตต ที่เมืองบุบัสติส (Bubastis) กลายเป็นศูนย์กลาง ของเทศกาลเฉลิมฉลองที่ยิ่งใหญ่ แมวกลายเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ และชาวอียิปต์ นิยมเลี้ยงแมว เพื่อให้ได้รับพรจากเทพบาสเตต
แมว ถือเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ในอียิปต์และ เรื่องจริงของแมว ที่ช่วยควบคุมประชากรหนูและงู ซึ่งเป็นภัยต่อแหล่งเก็บอาหาร ของชาวอียิปต์ แมวยังถูกมองว่า เป็นสัตว์ที่มีพลังปกป้องมนุษย์ จากพลังงานชั่วร้าย [1]
ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับแมว
หนึ่งในวิหารที่สำคัญที่สุดของเทพบาสเตต ตั้งอยู่ที่เมืองบุบัสติส (Bubastis) ซึ่งเป็นศูนย์กลางการบูชาเทพีบาสเตต ภายในวิหาร มีรูปปั้นแมวจำนวนมาก และมีการเลี้ยงแมว ไว้เพื่อเป็นตัวแทนของเทพี [3]
ทุกปีจะมีเทศกาลเฉลิมฉลอง บูชาเทพบาสเตต โดยชาวอียิปต์จากทั่วประเทศ จะมารวมตัวกัน ที่เมืองบุบัสติส พวกเขาจะดื่มไวน์ เต้นรำ และร้องเพลง เพื่อเป็นเกียรติแก่เทพี
ชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่า หากพวกเขาปฏิบัติต่อแมวอย่างดี วิญญาณของพวกเขา จะได้รับการคุ้มครอง ในชีวิตหลังความตาย หลายครอบครัวนิยมฝังมัมมี่แมว ไปพร้อมกับศพของเจ้าของ เพื่อให้แมว ช่วยนำทางดวงวิญญาณ สู่โลกหลังความตาย
ชาวอียิปต์โบราณ ให้ความสำคัญกับแมวอย่างมาก และเมื่อแมวในบ้านเสียชีวิต ครอบครัวจะจัดพิธี ทำมัมมี่เพื่อเป็นเกียรติแก่พวกมัน และในหลายกรณี เจ้าของอาจนำมัมมี่แมว ไปฝังร่วมกับตัวเอง เพื่อให้แมวเป็นผู้คุ้มครอง ดวงวิญญาณของพวกเขา ในโลกหลังความตาย
สรุป ตำนานเทพบาสเตต เป็นเทพีที่เกี่ยวข้องกับแมว และมีบทบาทสำคัญ ในอียิปต์โบราณ แมวถือเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ และเป็นตัวแทนของเทพีบาสเตต ทำให้พวกมัน ได้รับการเคารพบูชาอย่างสูง การบูชาแมว และเทพบาสเตต ไม่เพียงแต่เป็นเรื่องของความเชื่อ แต่ยังสะท้อนถึงวิถีชีวิต และวัฒนธรรมของชาวอียิปต์โบราณ ที่ให้ความสำคัญกับสัตว์ชนิดนี้
การเปลี่ยนแปลงของเทพบาสเตต สะท้อนถึงวิวัฒนาการ ของสังคมอียิปต์โบราณ ที่ค่อยๆเปลี่ยนจากยุคสงคราม สู่ยุคแห่งความสงบ และศิลปวัฒนธรรม แมวซึ่งเคยเป็นเพียง นักล่าหนูในยุ้งข้าว กลับกลายเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ ที่ได้รับการเคารพบูชาอย่างสูง ซึ่งสะท้อนถึงพลังแห่งการปกป้อง และความสมดุล ในชีวิตของชาวอียิปต์โบราณ
ในอียิปต์โบราณ การฝังมัมมี่แมว ไปพร้อมกับศพของเจ้าของ ไม่ได้หมายความว่าแมวต้องถูกฆ่าเสมอไป แต่ในบางกรณี อาจมีการเสียสละแมว เพื่อเป็นเครื่องบูชา แก่เทพบาสเตต
กรณีการเสียสละแมวเพื่อบูชาเทพบาสเตต
โดยทั่วไปแล้ว ชาวอียิปต์โบราณไม่ได้ฆ่าแมว เพื่อนำไปฝังกับเจ้าของโดยตรง แต่ถ้าเป็นพิธีกรรมทางศาสนา อาจมีการเสียสละแมว เพื่อบูชาเทพบาสเตต อย่างไรก็ตาม แมวเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ ที่ได้รับความเคารพอย่างสูง ดังนั้น การฆ่าแมวโดยไม่มีเหตุผลทางศาสนา ถือเป็นอาชญากรรมที่ร้ายแรง ในอียิปต์โบราณ